Κάπνισμα και εγκυμοσύνη – όσα θα θέλατε να γνωρίζετε

Πολλές γυναίκες δυσκολεύονται να σταματήσουν το κάπνισμα. Παρόλα αυτά η διακοπή του καπνίσματος είναι ένα από τα πιο σημαντικά πράγματα που μπορείτε να κάνετε για εσάς και το μωρό σας. Με τον τρόπο αυτό μπορείτε να βελτιώσετε την υγεία και την ανάπτυξη του μωρού σας, καθώς και τη δική σας μακροπρόθεσμη υγεία.

Ποτέ δεν είναι αργά για να σταματήσετε το κάπνισμα. Μόλις σταματήσετε να καπνίζετε, εσείς και το μωρό σας θα αισθανθείτε αμέσως τα οφέλη της διακοπής του καπνίσματος.

Θα ερωτηθώ για το αν καπνίζω όταν είμαι έγκυος;

Από το πρώτο ραντεβού σας, θα σας ρωτήσουμε αν και πόσο πολύ καπνίζετε εσείς ή κάποιο άλλο μέλος της οικογένειας. Αυτό είναι σημαντικό, ώστε να λάβετε βοήθεια για να σταματήσετε το κάπνισμα το συντομότερο δυνατό, καθώς και για να σας δοθούν πληροφορίες για το πώς το κάπνισμα και το παθητικό κάπνισμα βλάπτουν εσάς και το μωρό σας.

Είμαι καπνίστρια, τι πρέπει να κάνω;

Δεν υπάρχει κάποιο ασφαλές όριο καπνίσματος, είτε για εσάς είτε για το μωρό σας. Όσο νωρίτερα διακόψετε το κάπνισμα, τόσο μεγαλύτερο είναι το όφελος και για τους δυο σας. Είναι, όμως, σημαντικό να γνωρίζετε ότι η διακοπή οποιαδήποτε στιγμή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μπορεί σε κάποιο βαθμό να αποβεί ωφέλιμη.

Η μείωση του αριθμού των τσιγάρων που καπνίζετε αποτελεί ένα θετικό βήμα σε αυτή την προσπάθεια, αν και δεν υπάρχουν δεδομένα ότι αυτό είναι καλύτερο για το μωρό σας. Ως εκ τούτου, σας συμβουλεύουμε να το σταματήσετε εντελώς – όχι μόνο να το μειώσετε.

Γιατί το κάπνισμα είναι επικίνδυνο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης;

Όταν μία γυναίκα καπνίζει τσιγάρα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης της, εκθέτει το έμβρυό της σε 4.000 επιβλαβείς χημικές ουσίες. Η νικοτίνη αποτελεί μόνο μία από αυτές τις τοξικές χημικές ουσίες που μπορούν να περάσουν από την καπνίστρια έγκυο στο έμβρυό της. Προκαλεί τη σύσπαση των αιμοφόρων αγγείων, με αποτέλεσμα να μειώνονται το οξυγόνο και τα θρεπτικά συστατικά που μεταφέρονται στο έμβρυο μέσω του πλακούντα. Τέλος, η νικοτίνη μπορεί να βλάψει τον εγκέφαλο και τους πνεύμονες του εμβρύου, ενώ η ζημιά που προκαλεί είναι μόνιμη.

Πώς το κάπνισμα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μπορεί να θέσει το έμβρυό σας σε κίνδυνο;

Όταν μία γυναίκα καπνίζει αυξάνεται η πιθανότητα εμφάνισης πολλών προβλημάτων κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, όπως:

• αποβολής
• έκτοπης κύησης (εγκυμοσύνη που αναπτύσσεται εκτός της μήτρας)
• ενδομήτριου θανάτου ή το μωρό σας να πεθαίνει λίγο μετά τη γέννησή του – το ένα τρίτο όλων των θανάτων μέσα στη μήτρα ή λίγο μετά τη γέννηση πιστεύεται ότι προκαλείται από το κάπνισμα
• το μωρό να γεννηθεί με ανωμαλίες – οι συγγενείς διαμαρτίες του προσώπου, όπως η χειλεοσχιστία και η υπερωιοσχιστία (λαγόχειλος και λυκόστομα), είναι πιο συχνές, επειδή το κάπνισμα επηρεάζει τον τρόπο που αναπτύσσεται το μωρό σας
• να επηρεαστεί η ανάπτυξη και η υγεία του μωρού σας – όσο περισσότερο καπνίζετε, τόσο λιγότερο υγιές θα είναι το μωρό σας και ένα μωρό που είναι μικρό λόγω του καπνίσματος είναι πιο πιθανό να έχει προβλήματα υγείας στη μετέπειτα ζωή του
• αιμορραγίας τους τελευταίους μήνες της εγκυμοσύνης, η οποία είναι γνωστή ως αποκόλληση (όταν ο πλακούντας διαχωρίζεται από το τοίχωμα της μήτρας) – αυτό θα μπορούσε να είναι απειλητικό για τη ζωή σας, αλλά και του μωρού σας
• πρόωρο τοκετό, όταν το μωρό σας γεννιέται πριν από τις 37 εβδομάδες κύησης – τα μωρά που γεννιούνται πρόωρα μπορεί να μην είναι πλήρως αναπτυγμένα, μπορεί να είναι μικρότερα από τα μωρά που γεννιούνται από μη καπνίστριες και είναι πιο πιθανό να παρουσιάζουν κολικούς (ανεξέλεγκτο κλάμα και ευερεθιστότητα).

Τα μωρά και τα παιδιά των οποίων οι μητέρες καπνίζουν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης διατρέχουν επίσης μεγαλύτερο κίνδυνο:

• για ξαφνικό και ανεξήγητο θάνατο, γνωστό ως σύνδρομο αιφνίδιου βρεφικού θανάτου (SIDS – sudden infant death syndrome) – μπορεί να συμβεί σε νεογνά, καθώς και σε βρέφη άνω των 12 μηνών: ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος εάν εσείς ή ο σύντροφός σας συνεχίσετε να καπνίζετε μετά τον τοκετό, ειδικά αν κοιμάστε στο ίδιο κρεβάτι με το μωρό σας τη νύχτα
• άσθμα, λοιμώξεις στο στήθος και στα αυτιά, πνευμονία και παχυσαρκία
• προβλήματα συμπεριφοράς όπως η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής/ υπερκινητικότητας (ADHD – attention deficit hyperactivity disorder)
• κακή απόδοση στο σχολείο.
• Αν καπνίζετε όταν διαπιστώσετε ότι είστε έγκυος, πρέπει να σταματήσετε. Η διακοπή του καπνίσματος μειώνει όλους τους κινδύνους που περιγράφονται παραπάνω.

Γιατί πρέπει να αποφεύγω το παθητικό κάπνισμα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης;

Το παθητικό κάπνισμα – όταν εισπνέετε τον καπνό κάποιου άλλου ανθρώπου που καπνίζει – συνεχίζει να είναι επικίνδυνο για το μωρό σας. Τα μωρά μέσα στη μήτρα που εκτίθενται στον καπνό με αυτόν τον τρόπο παρουσιάζουν υψηλότερο κίνδυνο για:

• ενδομήτριο θάνατο ή θάνατο αμέσως μετά τη γέννηση
• πρόωρο τοκετό
• διαταραγμένη ανάπτυξη – μπορεί να αυξήσει κατά 20% τον κίνδυνο να γεννήσετε ένα μωρό με χαμηλό σωματικό βάρος
• επηρεασμένη υγεία.

Τα βρέφη που εκτίθενται σε παθητικό κάπνισμα έχουν αυξημένο κίνδυνο για το σύνδρομο αιφνίδιου βρεφικού θανάτου (SIDS – sudden infant death syndrome). Αυτά τα μωρά είναι πιο πιθανό να παρουσιάσουν κρίσεις άσθματος και λοιμώξεις αυτιών.

Ζητήστε από τους καπνιστές να στηρίξουν εσάς και το μωρό σας καπνίζοντας σε εξωτερικούς χώρους και όχι κοντά σας. Αυτό περιλαμβάνει και το αυτοκίνητο. Επίσης, προσπαθήστε να αποφύγετε τους χώρους καπνιστών και τους ανθρώπους που καπνίζουν. Εάν ζείτε ή εργάζεστε γύρω από καπνιστές, πάρτε μέτρα ώστε να αποφύγετε το παθητικό κάπνισμα.

Μπορώ να χρησιμοποιήσω θεραπεία υποκατάστασης νικοτίνης (NRT – nicotine replacement therapy) όταν είμαι έγκυος;

Οι θεραπείες υποκατάστασης νικοτίνης (NRT), όπως αυτοκόλλητα, τσίχλες, παστίλιες ή σπρέι στόματος, παρέχουν καθαρή μορφή νικοτίνης και αποτελούν ασφαλή και αποτελεσματικά βοηθήματα για άτομα που θέλουν να σταματήσουν το κάπνισμα. Είναι ασφαλές να τα χρησιμοποιείτε κατά την εγκυμοσύνη. Η χρήση τους είναι ασφαλέστερη από το κάπνισμα επειδή δεν περιέχει δηλητήρια όπως η πίσσα ή το CO, αλλά σας παρέχουν κάποια ποσότητα νικοτίνης για να σας βοηθήσει να διαχειριστείτε τυχόν συμπτώματα στέρησης από τη διακοπή του καπνίσματος.

Η χρήση ορισμένων φαρμάκων που συνταγογραφούνται για να βοηθήσουν τους καπνιστές να σταματήσουν το κάπνισμα δεν είναι ασφαλής κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή του θηλασμού. Συζητήστε με τον γιατρό σας οποιαδήποτε απορία σας.

Είναι ασφαλή τα ηλεκτρονικά τσιγάρα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης;

Τα ηλεκτρονικά τσιγάρα (γνωστά ως “e-cigarettes”) χρησιμοποιούνται από μερικούς ως υποκατάστατα των παραδοσιακών τσιγάρων. Αποτελούν μία δημοφιλής εναλλακτική λύση στο κάπνισμα. Η χρήση των ηλεκτρονικών τσιγάρων ονομάζεται «άτμισμα». Τα ηλεκτρονικά τσιγάρα περιέχουν, εκτός από την επιβλαβή νικοτίνη, γεύσεις, αρώματα και προωθητικά που μπορεί να μην είναι ασφαλή για ένα έμβρυο. Τα ηλεκτρονικά τσιγάρα δεν είναι ασφαλή υποκατάστατα τσιγάρων και δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

Θα πρέπει να γνωρίζετε ότι:

• Οι γυναίκες που καπνίζουν χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να μείνουν έγκυες. Το κάπνισμα επηρεάζει, επίσης, τον αριθμό των σπερματοζωαρίων του άντρα. Η διακοπή του καπνίσματος βελτιώνει τον αριθμό και την ποιότητα του σπέρματος.
• Αν σταματήσετε το κάπνισμα, το μητρικό σας γάλα θα έχει καλύτερη ποιότητα και θα παράγεται σε μεγαλύτερη ποσότητα.

Θα πρέπει να θυμάστε ότι:

• Το κάπνισμα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι επιβλαβές για εσάς και το μωρό σας.
• Το παθητικό κάπνισμα μπορεί, επίσης, να βλάψει εσάς και το μωρό σας.Ένα μωρό που είναι μικρό λόγω του καπνίσματος δεν είναι ένα υγιές μωρό.
• Αν καπνίζετε, το καλύτερο που μπορείτε να κάνετε είναι να σταματήσετε το κάπνισμα. Η διακοπή σε οποιαδήποτε στιγμή της εγκυμοσύνης θα βοηθήσει, αν και όσο νωρίτερα τόσο το καλύτερο.Πρέπει να σταματήσετε εντελώς το κάπνισμα (και όχι μόνο να το μειώσετε), ιδανικά πριν μείνετε έγκυος.Μπορείτε να ζητήστε εξειδικευμένη βοήθεια, συμβουλές και υποστήριξη για να σταματήσετε το κάπνισμα.Η θεραπεία υποκατάστασης της νικοτίνης είναι ασφαλής κατά την εγκυμοσύνη.Τα ηλεκτρονικά τσιγάρα δε συνιστώνται προς το παρόν για χρήση κατά την εγκυμοσύνη.